به گفته قالیباف برای داشتن یک شهر اسلامی باید هم به ظاهر و باطن شهروندان توجه کنیم و هم به پیدا و پنهان شهر.
وی ضمن تأکید بر این نکته که وقتی از شهر به‌عنوان یک نقطه جمعیتی و سکونتگاهی صحبت می‌کنیم، هدف ما تنها خود شهر نیست بلکه شهر و شهروند در کنار هم دغدغه ماست، اظهار داشت: خداوند همانگونه که به انسان‌ها آزادی داده، انسانیت را نیز به آنها اعطا کرده است لذا باید تلاش کنیم این انسانیت از ما گرفته نشود و آسیب نبیند.
قالیباف حیات هر شهر را به انسانیت مربوط کرد و گفت: روح هر جامعه انسانی در انسانیت نهفته است و ما براساس باورهای اسلامی معتقدیم، انسانیت و آزادگی در گرو اسلام، تبعیت از قرآن و توجه به روایات و احادیث معصومین(ع) است. شهردار تهران در همایش ملی شهر اسلامی در دانشگاه آزاد خوراسگان گفت:
اگر در شهر به‌دنبال این هستیم که جمال و جلال داشته باشیم باید بدانیم که اینها در گرو انسانیت و اسلامیت است و هرگونه نگاه خارج از این باور حتما ما را در زمره یک شهر اسلامی قرار نخواهد داد.از نظر قالیباف پیشرفت مادی بدون شک مطلوب است ولی پیشرفت مطلوب برای ما در یک نظام اسلامی یک وسیله است و هدف رشد و تعالی شهروندانی است که در شهر زندگی می‌کنند. وی در بخش دیگری از سخنانش اسلامی‌بودن شهر و اسلامیت در آن را هنگامی میسر دانست که تبلور مسلمان بودن در روابط اجتماعی آن بروز و ظهور کرده باشد.
وی با بیان اینکه از روز نخست آغاز کار در مجموعه مدیریت شهری یکی از مهم‌ترین مأموریت‌ها، وظایف و خواسته‌هایم این بود که شهرداری را از یک سازمان خدماتی به نهادی اجتماعی تبدیل کنیم، افزود: معتقدم اگر فقر در جامعه رواج یابد جهالت، چاپلوسی و سر تعظیم در برابر ثروت و قدرت فروآوردن را نیز شاهد خواهیم بود، در چنین شهری سلامت و اسلامیت به خطر می‌افتد و نمی‌توان حرف از مدیریت و شهر اسلامی زد.
یکی دیگر از محورهای سخنرانی قالیباف در این همایش اختصاص به حوزه علم و دانش داشت. وی گفت: یکی از قابلیت‌های جامعه ما قرارداشتن در مرزهای علم و دانش است که این برگرفته از تلاش استادان و اندیشمندان ماست. با این حال قالیباف بابت این عدم‌استفاده درست از علم و دانش ابراز تأسف کرد و گفت: در بحث تئوری و دانش در مرزها قرار گرفته‌ایم و با بقیه کشورهای پیشتاز دنیا رقابت می‌کنیم اما هنگامی که می‌خواهیم از این علم و دانش استفاده کنیم و جامعه را به سمت پیشرفت توأم با عدالت، انسانیت، آرامش و عبادت خدا پیش ببریم به شش یا هفت دهه قبل برمی‌گردیم که این نشان می‌دهد امروز در این حوزه‌ها کارنامه موفقی نداریم.
